श्रावण महिना भगवान शंकराच्या भक्तांसाठी अत्यंत पवित्र मानला जातो. हा काळ प्रार्थना, उपवास आणि अर्पण करण्यासाठी अत्यंत भक्तीपूर्ण असतो. विशेषतः सोमवार हा भगवान शंकरासाठी अत्यंत शुभ मानला जातो. पहाटेच्या अभिषेकापासून ते 'ओम नमः शिवाय' च्या जपापर्यंत, मंदिरे आणि घरांमध्ये आध्यात्मिक ऊर्जा भरलेली असते. भक्त भोलेनाथांना प्रसन्न करण्यासाठी विविध प्रकारची फुले, फळे आणि पवित्र जल अर्पण करतात. त्यामुळे ते लवकर प्रसन्न होतात असे मानले जाते. खरेतर, शास्त्रानुसार, केवळ शुद्ध पाण्याचे प्रामाणिकपणे अर्पण केल्याने देखील त्यांची कृपा प्राप्त होते. पण शिवाची पुजा करताना काही वस्तू आणि फळे टाळाव्यात.
1) नारळ:
नारळ सामान्यतः धार्मिक अर्पणांशी संबंधित आहे. परंतु भगवान शंकराच्या बाबतीत नाही. असे मानले जाते की नारळ समुद्राच्या मंथनातून (समुद्रमंथन) उत्पन्न झाला. तो देवी लक्ष्मीचे प्रतीक आहे. जी संपत्तीची देवता आणि भगवान विष्णूची पत्नी आहे. तो शिवाला अर्पण करणे म्हणजे विष्णूची पत्नी त्यांना अर्पण करण्यासारखे मानले जाते. जे धार्मिकदृष्ट्या अयोग्य मानले जाते.
2. केळी:
प्राचीन ग्रंथांनुसार, केळीचे झाड भगवान शंकराच्या क्रोधित रूपाशी संबंधित शापामुळे अस्तित्वात आले. त्यामुळे, केळी त्यांना अर्पण करण्यासाठी योग्य मानली जात नाहीत. इतर देवतांना केळी अर्पण केली जात असली तरी, शिवपूजेमध्ये ती टाळली जातात.
3. डाळिंब:
एक पौष्टिक आणि आध्यात्मिकदृष्ट्या महत्त्वपूर्ण फळ असले तरी, संपूर्ण डाळिंब शिवलिंगावर ठेवू नये. तथापि, एक अपवाद आहे. अभिषेकादरम्यान भक्तिभावाने डाळिंबाचा रस अर्पण करणे स्वीकारार्ह आहे. अनेकदा ते शुभ मानले जाते.
5. जांभूळ:
जांभळामध्ये औषधी गुणधर्म असले तरी, ते शिवपूजेसाठी पुरेसे पवित्र मानले जात नाही. त्यामुळे, ते शिवलिंगावर ठेवले जात नाही. विधींमध्ये प्रसाद म्हणून दिले जात नाही. भगवान शंकरांना कोणत्याही पवित्र अर्पणात त्याचा वापर सामान्यतः टाळला जातो.
6. पपई :
काही परंपरांमध्ये पपई शिवपूजेसाठी वर्जित मानली जाते. कारण ती उष्ण मानली जाते आणि शिवाच्या शांत स्वरूपाशी जुळत नाही असे मानले जाते.
इतर कोणत्या गोष्टी टाळाव्यात
वर नमूद केलेल्या फळांव्यतिरिक्त, भक्तांनी खालील गोष्टींचा वापर करणे देखील टाळावे:
तुळशीची पाने: भगवान विष्णूंना पवित्र असली तरी, तुळस शिवाला अर्पण केली जात नाही.
केवडा फूल: शिवपुराणानुसार, या फुलाला भगवान शिवाने भगवान ब्रह्मदेवाच्या खोट्या दाव्यात साथ दिल्यामुळे शाप दिला होता.
कुंकू, सिंदूर आणि स्त्रियांचे अलंकार: हे सांसारिक आसक्तीचे प्रतीक आहेत आणि समृद्धी आणि सौंदर्याचे प्रतिनिधित्व करणाऱ्या देवतांना अधिक योग्य आहेत. शिव हे तपस्येचे मूर्तिमंत रूप असल्याने, त्यांना स्त्री अलंकरण किंवा कामुकतेशी संबंधित वस्तू अर्पण करू नयेत.
