Lal Bahadur Shastri Jayanti Speech : 2 ऑक्टोबर हा दिवस महात्मा गांधी जयंतीप्रमाणेच लाल बहाद्दूर शास्त्री यांच्या जयंतीसाठीही ओळखला जातो. याच दिवशी 1904 मध्ये उत्तर प्रदेशातील मुगलसरायमध्ये त्यांचा जन्म झाला. देश अडचणीत असताना त्यांनी देशाचं पंतप्रधानपद स्वीकारलं. त्यांच्या कणखर नेतृत्त्वामुळे 1965 च्या युद्धात भारताला पाकिस्तानवर विजय मिळाला. शास्त्रीजींचे जीवन म्हणजे साधेपणा, प्रामाणिकपणा आणि राष्ट्रभक्तीचा एक तेजोमय आदर्श आहे, ज्यातून आपल्याला नेहमी प्रेरणा मिळते.
लाल बहाद्दूर शास्त्री जयंतीनिमित्त शाळेत वेगवेगळे कार्यक्रम होतात. या कार्यक्रमात बोलण्यासाठी प्रमुख मुद्दे आणि एक नमुना भाषण आम्ही तुम्हाला देत आहोत. त्याचा तुम्हाला मोठा उपयोग होईल.
भाषणासाठी उपयुक्त 10 प्रमुख मुद्दे (Key Points)
- जन्म आणि सुरुवातीचे जीवन: साधेपणा, लहानपणीचे संघर्ष आणि शिक्षण.
- राजकीय प्रवासाची सुरुवात: स्वातंत्र्य चळवळीतील सहभाग, गांधीवादी विचारसरणीचा प्रभाव.
- सरकारी पदे: रेल्वे मंत्री, गृहमंत्री म्हणून केलेले महत्त्वाचे कार्य आणि 'पद सोडण्याची नैतिक जबाबदारी'.
- पंतप्रधानपद: 1964 मध्ये भारताचे पंतप्रधान म्हणून मिळालेली जबाबदारी.
- जय जवान, जय किसान: देशाच्या सुरक्षेसाठी आणि अन्नसुरक्षेसाठी दिलेला प्रेरणादायी नारा.
- 1965 चे युद्ध: पाकिस्तानसोबतच्या युद्धात देशाचे केलेले प्रभावी नेतृत्व आणि नागरिकांचे मनोबल वाढवणे.
- हरित क्रांती आणि श्वेत क्रांतीला प्रोत्साहन: अन्नधान्य आणि दुग्धोत्पादनात देशाला आत्मनिर्भर करण्यासाठी दिलेले योगदान.
- साधेपणा आणि प्रामाणिकपणा: सार्वजनिक जीवनातील त्यांची चारित्र्यसंपदा आणि निःस्वार्थ सेवा.
- ताश्कंद करार आणि दुःखद निधन: 1966 मध्ये ताश्कंद येथे झालेला करार आणि गूढ मृत्यू.
- वारसा आणि आदर्श: आजच्या पिढीसाठी त्यांचे विचार आणि कृती कशा प्रेरणादायी आहेत.
मुख्य भाषण (Main Speech)
आदरणीय मुख्याध्यापक, शिक्षकवृंद आणि माझ्या प्रिय मित्र-मैत्रिणींनो,
आज 2 ऑक्टोबर. हा दिवस एका महान व्यक्तिमत्त्वाला वंदन करण्याचा आहे, ज्यांनी आपल्या साधेपणात आणि कणखर नेतृत्वाने भारताला एक नवी दिशा दिली. मी बोलत आहे भारताचे दुसरे पंतप्रधान, लाल बहाद्दूर शास्त्री यांच्याबद्दल! केवळ पाच फूट दोन इंच उंचीच्या या माणसाने आपल्या अतुलनीय कर्तृत्वाने जगाला दाखवून दिले की, कोणताही व्यक्ती मोठा होतो तो केवळ उंचीने नव्हे, तर आपल्या विचारांनी आणि निष्कलंक चारित्र्याने. शास्त्रीजींचे जीवन म्हणजे साधेपणा, प्रामाणिकपणा आणि राष्ट्रभक्तीचा एक तेजोमय आदर्श आहे, ज्यातून आपल्याला खूप मोठी प्रेरणा घ्यायची आहे.
( नक्की वाचा : Gandhi Jayanti Speech : महात्मा गांधी जयंतीनिमित्त शाळेत करा 'हे' दमदार भाषण, तुमचा पहिला क्रमांक नक्की )
लाल बहाद्दूर शास्त्रीजींचा जन्म 1904 मध्ये उत्तर प्रदेशातील मोगलसराय येथे झाला. त्यांचे बालपण अतिशय गरिबीत गेले. 'शास्त्री' ही त्यांना मिळालेली पदवी त्यांच्या काशी विद्यापीठातील अभ्यासाची ओळख आहे. महात्मा गांधींच्या विचारांनी प्रेरित होऊन त्यांनी स्वातंत्र्य चळवळीत उडी घेतली आणि त्यांचा संपूर्ण जीवनप्रवास देशसेवेसाठी समर्पित केला.
स्वातंत्र्यानंतर त्यांनी अनेक महत्त्वाची सरकारी पदे भूषवली. रेल्वे मंत्री असताना झालेल्या एका अपघाताची नैतिक जबाबदारी स्वीकारून त्यांनी राजीनामा दिला. त्यांचे हे कृत्य सार्वजनिक जीवनातील नैतिकता आणि प्रामाणिकपणाचा उच्चांक होता. याच नैतिक सामर्थ्याच्या बळावर ते 1964 मध्ये भारताचे दुसरे पंतप्रधान झाले.
शास्त्रीजींनी पंतप्रधानपदाची सूत्रे हाती घेतली, तेव्हा देश एका मोठ्या संकटातून जात होता—एकिकडे अन्नसुरक्षेची समस्या आणि दुसरीकडे परकीय आक्रमणाचे आव्हान. अशा कठीण परिस्थितीत त्यांनी देशाला 'जय जवान, जय किसान' हा अविस्मरणीय नारा दिला. या एका वाक्यात त्यांनी देशाच्या दोन आधारस्तंभांना वंदन केले: शेतकरी आणि सैनिक.
1965 मध्ये पाकिस्तानने भारतावर आक्रमण केले, तेव्हा शास्त्रीजींच्या कणखर नेतृत्वाने देश एकवटला. त्यांनी सैन्याला पूर्ण स्वातंत्र्य दिले आणि अत्यंत प्रभावीपणे हे युद्ध लढले गेले. त्यांच्याच काळात त्यांनी देशाला अन्नधान्यात आत्मनिर्भर करण्यासाठी हरित क्रांती आणि दुग्धोत्पादनात क्रांती घडवून आणण्यासाठी श्वेत क्रांतीला (Operation Flood) प्रोत्साहन दिले.
शास्त्रीजींचे जीवन आपल्याला शिकवते की, सत्ता कितीही मोठी असली तरी, माणसाने साधेपणा आणि निःस्वार्थ वृत्ती कधीही सोडू नये. 10 जानेवारी 1966 रोजी पाकिस्तानसोबत ताश्कंद करार केल्यानंतर त्यांचा गूढ परिस्थितीत झालेला मृत्यू ही देशासाठी एक मोठी हानी होती.
आज, त्यांची जयंती साजरी करताना आपण त्यांच्या नैतिक मूल्यांचा, राष्ट्रासाठी केलेल्या त्यागाचा आणि साध्या जीवनातील महानतेचा वारसा पुढे नेण्याचा संकल्प करूया.
समारोप (Conclusion)
शास्त्रीजींनी आपल्याला एक मोलाचा संदेश दिला आहे: "खरी लोकशाही ही सहनशीलता, आत्मसंयम आणि मानवता या मूल्यांना महत्त्व देते." त्यांचे विचार आपल्याला प्रेरणा देत राहतील. एवढे बोलून मी माझे भाषण थांबवतो/थांबवते.
जय जवान, जय किसान! जय हिंद!
