Diwali Bonus : दिवाळी जवळ येताच प्रत्येक कर्मचाऱ्याच्या मनात एकच विचार येतो की या वेळी बोनस किती मिळणार? काही जणांना कंपनीकडून रोख रक्कम (Cash) मिळते, तर काहींना भेटवस्तू (Gift) किंवा व्हाउचर (Voucher) मिळतात. पण तुम्हाला माहीत आहे का, हा दिवाळी बोनस उत्पन्न कराच्या (Income Tax) कक्षेतही येतो? अनेक लोकांना वाटते की सणासुदीला मिळणारी भेटवस्तू करमुक्त (Tax Free) असते, पण जेव्हा बोनसचा विचार येतो, तेव्हा नियम बदलतात.
दिवाळी बोनस आणि गिफ्ट्सवर कर लागतो की नाही?
चला तर मग जाणून घेऊया की दिवाळीत मिळणाऱ्या बोनस आणि गिफ्ट्सवर कर लागतो की नाही आणि नवीन कर प्रणालीत (New Tax System) किती कर भरावा लागू शकतो.
हे लक्षात घ्या की दिवाळी गिफ्ट आणि दिवाळी बोनस या दोघांसाठी कराचे नियम वेगवेगळे आहेत. सर्वप्रथम हे समजून घेणे महत्त्वाचे आहे की गिफ्ट आणि बोनस दोन्ही एकसारखे नाहीत.
तुमच्या कंपनीने तुम्हाला दिवाळीत एखादी भेटवस्तू दिली, जसे की मिठाईचा बॉक्स, कपडे, एखादे गॅजेट किंवा इतर कोणतीही वस्तू ज्याची किंमत 5,000 रुपये पर्यंत आहे, तर त्यावर कोणताही कर लागत नाही.
( नक्की वाचा : Mumbai Metro 3 Aqua Line: मुंबई मेट्रो 3 चा अंतिम टप्पा उद्घाटनासाठी सज्ज; वाचा संपूर्ण मार्ग आणि तिकीट दर )
कोणत्या बोनसवर भरावा लागतो कर?
आता दिवाळीत मिळणाऱ्या रोख बोनसबद्दल (Cash Bonus) बोलूया. कंपनीने तुम्हाला रोख स्वरूपात बोनस दिला, उदाहरणार्थ 30,000 रुपये बोनस मिळाला, तर ही रक्कम तुमच्या पगाराच्या उत्पन्नाचा (Salary Income) भाग मानली जाईल. म्हणजेच, यावर तुम्हाला तसाच कर भरावा लागेल जसा तुम्ही तुमच्या पगारावर भरता. यावर कोणतीही वेगळी सूट (Separate Exemption) मिळणार नाही.
बोनस ITR मध्ये दाखवला नाही तर?
बोनसची रक्कम तुमच्या वार्षिक उत्पन्नात (Annual Income) जोडली जाईल आणि त्यानुसार उत्पन्न कराच्या टप्प्यांनुसार (Income Tax Slab) कर लावला जाईल. जर एखाद्याने ही रक्कम त्याच्या आयटीआर (ITR - Income Tax Return) मध्ये दाखवली नाही, तर भविष्यात उत्पन्न कर नोटीस येऊ शकते. म्हणून, हे उत्पन्न प्रामाणिकपणे तुमच्या उत्पन्नात समाविष्ट केले पाहिजे.
नवीन कर प्रणालीतील कराचे दर (New Tax Regime 2025)
नवीन कर प्रणालीबद्दल (New Tax System) बोलूया, जी सध्या पूर्वनिर्धारित प्रणाली (Default System) आहे. यात कराचे दर खालीलप्रमाणे आहेत:
- तुमचे वार्षिक उत्पन्न 0 रुपये ते 4 लाख रुपयांपर्यंत असेल, तर तुम्हाला कोणताही कर भरावा लागणार नाही.
- 4 लाख रुपये ते 8 लाख रुपयांपर्यंतच्या उत्पन्नावर 5% कर भरावा लागेल.
- 8 लाख रुपये ते 12 लाख रुपयांपर्यंतच्या उत्पन्नावर 10% कर लागेल.
- 12 लाख रुपये ते 16 लाख रुपयांपर्यंतच्या उत्पन्नावर 15% कर द्यावा लागेल.
- तुमचे उत्पन्न 16 लाख रुपये ते 20 लाख रुपयांपर्यंत असेल, तर 20% कर भरावा लागेल.
- 20 लाख रुपये ते 24 लाख रुपयांपर्यंतच्या उत्पन्नावर 25% कर भरावा लागेल.
- आणि 24 लाख रुपयांपेक्षा जास्त उत्पन्न असणाऱ्यांना 30% कर भरावा लागेल.
- नवीन कर प्रणालीत आता 12 लाख रुपये पर्यंतच्या उत्पन्नावर कर लागणार नाही, कारण यात 60,000 रुपये पर्यंतची सूट देण्यात आली आहे.
कर नियम समजून घ्या
दिवाळीचा काळ बोनस आणि गिफ्ट्सचा असतो, पण त्यासोबतच कराचे ज्ञान (Tax Awareness) असणेही तितकेच महत्त्वाचे आहे. तुमची कंपनी रोख बोनस देत असेल, तर तो करपात्र उत्पन्नात (Taxable Income) नक्कीच जोडा. दुसरीकडे, जर भेटवस्तूची किंमत 5,000 रुपये पेक्षा कमी असेल, तर काळजी करण्याची गरज नाही, त्यावर कोणताही कर लागणार नाही.
