Firecracker Gun Challenge: दिवाळी म्हणजे दिव्यांचा उत्सव, पण यंदा मध्य प्रदेशातील अनेक कुटुंबांसाठी हा आनंद इंस्टाग्राम रील्स (Instagram Reels) आणि यूट्यूब शॉर्ट्स (YouTube Shorts) वर व्हायरल झालेल्या एका धोकादायक ट्रेंडमुळे जीवघेणा ठरला आहे. पारंपरिक फटाक्यांव्यतिरिक्त बाजारात आलेल्या 'कार्बाइड गन' (Carbide Gun) किंवा 'देसी फटाका गन'च्या (Desi Firecracker Gun) फॅडमुळे फक्त तीन दिवसांत 122 हून अधिक मुलांना डोळ्यांना गंभीर दुखापत झाल्याने रुग्णालयात दाखल करण्यात आले आहे, तर धक्कादायक म्हणजे 14 मुलांची दृष्टी कायमस्वरूपी गेली आहे.
फटाका गन चॅलेंज' (Firecracker Gun Challenge) नावाच्या या डिजिटल आव्हानाचा बळी ठरलेली ही मुले, डॉक्टर आणि पालकांसाठी एक भयानक स्वप्न ठरली आहेत, कारण ही तात्पुरती तयार केलेली उपकरणे केवळ खेळणी नसून, ती स्फोटक बॉम्ब ठरली आहेत.
नेमके काय घडले?
यंदाच्या दिवाळीत 'मस्ट-हॅव' ठरलेल्या या गनचा सर्वात जास्त फटका मध्य प्रदेशातील विदिशा जिल्ह्याला बसला आहे. सरकारने ऑक्टोबर 18 रोजी बंदी घातली असतानाही, स्थानिक बाजारपेठांमध्ये या धोकादायक 'कार्बाइड गन'ची सर्रास विक्री सुरू होती. या तात्पुरत्या बनवलेल्या स्फोटक उपकरणांची किंमत 150 रुपये ते 200 रुपये इतकी किरकोळ आहे.
मुले प्लॅस्टिक किंवा पत्र्याच्या पाईपचा वापर करून, त्यात गनपावडर, काड्यापेटीतील रसायने आणि कॅल्शियम कार्बाइड (Calcium Carbide) भरून ही गन तयार करत आहेत. या मिश्रणाला आग लावताच, रासायनिक प्रक्रियेमुळे अतिशय हिंसक स्फोट होतो, ज्यामुळे ज्वलनशील वायू आणि धातूचे तुकडे थेट चेहरा व डोळ्यांवर आदळतात.
( नक्की वाचा : Kalyan News : 'फटाके' फोडले, 'भाई' बोलवले! कल्याणमध्ये मध्यरात्री 'गँगवॉर'सदृश राडा; पाहा Video )
बळी ठरलेल्या मुलांच्या वेदना
हमिदिया रुग्णालयात (Hamidia Hospital) उपचार घेत असलेल्या 17 वर्षीय नेहाने आपले दुःख व्यक्त करताना सांगितले, "आम्ही घरी बनवलेली कार्बाइड गन खरेदी केली होती. जेव्हा तिचा स्फोट झाला, तेव्हा माझा एक डोळा पूर्णपणे जळाला. मला आता काहीच दिसत नाहीये."
असाच आणखी एक बळी ठरलेला मुलगा, राज विश्वकर्मा, याने कबूल केले, "मी सोशल मीडियावर व्हिडिओ पाहिले आणि घरीच फटाक्याची गन बनवण्याचा प्रयत्न केला. त्याचा स्फोट माझ्या चेहऱ्यावर झाला... आणि मी माझा एक डोळा गमावला."
हॉस्पिटलमध्ये गंभीर परिस्थिती
भोपाळ, इंदूर, जबलपूर आणि ग्वाल्हेर येथील रुग्णालयांमधील नेत्र विभागात (Eye Wards) या गनमुळे जखमी झालेल्या लहान रुग्णांची गर्दी झाली आहे. एकट्या भोपाळच्या हमिदिया रुग्णालयात 72 तासांत 26 मुलांना दाखल करण्यात आले आहे. अनेक रुग्णांवर अतिदक्षता विभागात (ICU) उपचार सुरू असून, अनेकांची दृष्टी पूर्णपणे परत येण्याची शक्यता कमी आहे.
हमिदिया रुग्णालयाचे सीएमएचओ (CMHO) डॉ. मनीष शर्मा यांनी पालकांना स्पष्ट इशारा दिला आहे: "हे केवळ खेळणे नाही, तर एक स्फोटक उपकरण आहे. स्फोटामुळे धातूचे तुकडे आणि कार्बाइड वायू थेट डोळ्यांना गंभीर इजा पोहोचवतात. रेटिना (Retina) जळतो, तर अनेक प्रकरणांमध्ये डोळ्यांची बाहुली (Pupil) फुटली असून, त्यामुळे कायमचे अंधत्व आले आहे."
सोशल मीडियावरील 'चॅलेंज' ठरले मुख्य कारण
पोलिसांनी दिलेल्या माहितीनुसार, स्थानिक जत्रांमध्ये आणि रस्त्यावरील स्टॉल्सवर ही गन 'मिनी तोफ' (Mini Cannons) म्हणून कोणत्याही सुरक्षा नियमांशिवाय विकली जात आहे. मात्र, या धोकादायक फॅडमागील खरा वेग वाढवणारा घटक म्हणजे इंस्टाग्राम रील्स (Instagram Reels) आणि यूट्यूब शॉर्ट्स (YouTube Shorts) हे आहेत. 'फटाका गन चॅलेंज' (Firecracker Gun Challenge) नावाचे व्हिडिओ व्हायरल झाले असून, लाईक्स आणि व्ह्यूज मिळवण्यासाठी किशोरवयीन मुले ही गन वापरताना दिसत आहेत.
या गंभीर प्रकारानंतर विदिशा पोलिसांनी त्वरित कारवाई करत या उपकरणांची अवैध विक्री करणाऱ्या सहा लोकांना अटक केली आहे. इन्स्पेक्टर आरके मिश्रा यांनी सांगितले, "तात्काळ कारवाई करण्यात आली आहे. या कार्बाइड गनची विक्री किंवा प्रचार करणाऱ्यांवर कायदेशीर कारवाई केली जाईल."
