Banana Chips vs Potato Chips: संध्याकाळची हलकी भूक असो किंवा टीव्ही पाहताना काहीतरी कुरकुरीत खाण्याची इच्छा. चिप्स नेहमीच आपल्या स्वयंपाकघरातील अविभाज्य भाग राहिले आहेत. भारतीय स्नॅक्समध्ये, केळीचे चिप्स (Banana Chips) आणि बटाट्याचे चिप्स (Potato Chips) या दोघांचेही वेगळे महत्त्व आहे. दोन्हीही अप्रतिम क्रंच आणि चव देतात. पण प्रश्न असा आहे की, आरोग्याच्या दृष्टीने दोघांपैकी अधिक चांगला पर्याय कोणता? केळीपासून बनलेले असल्याने, केळीचे चिप्स अधिक हेल्दी (निरोगी) असतात. असे अनेकांना वाटते. पण ही धारणा खरी आहे का? की बटाट्याच्या चिप्सला विनाकारणच बदनाम केले जाते? आज आपण या दोन लोकप्रिय स्नॅक्सची तुलना,चव, बनवण्याची पद्धत आणि सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे पोषण मूल्याच्या (Nutrition) आधारावर करणार आहोत. तुमच्या हेल्दी स्नॅक रूटीनमध्ये कोणाला स्थान मिळायला हवे, ते जाणून घेऊया.
नक्की वाचा - Teeth Cavity: दातातील किडीचा 1 मिनिटात गेम ओव्हर! हे आहेत 4 प्रभावी घरगुती उपाय
केळीचे चिप्स
हे चिप्स मुख्यतः केरळमधून येतात. हे कच्चे किंवा थोडे पिकलेले केळे पातळ कापून, नंतर नारळाच्या तेलात (Coconut Oil) डीप-फ्राई करून बनवले जातात. यामध्ये मीठ आणि मसाले घातले जातात. यांची चव गोड आणि खारट यांचा मिलाफ असलेली असते आणि ते खूप कुरकुरीत असतात.
बटाट्याचे चिप्स
बटाट्याचे चिप्स बटाटे पातळ कापून, सामान्य तेलात तळून बनवले जातात. मीठ, तिखट मसाला किंवा खट्टी क्रीम यांसारखे अनेक फ्लेवर्स टाकून ते तयार केले जातात. हा स्नॅक जगभर खूप प्रसिद्ध आहे आणि सर्व वयोगटातील लोकांना आवडतो.
चव, पोत आणि बनवण्याच्या पद्धतीतील फरक
केळी आणि बटाट्याच्या चिप्सची तुलना करताना, ते तयार करण्याच्या पद्धतींमध्ये मोठे फरक दिसून येतात. केळीच्या चिप्समध्ये नारळाचे तेल आणि फळाची एक वेगळी गोड-खारट चव असते. तर, बटाट्याच्या चिप्सची चव न्यूट्रल असते. संपूर्ण फ्लेवर वरून घातलेल्या मसाल्यांमुळे येतो. दोन्ही स्नॅक्स तळलेले असल्याने, त्यांच्या चवीत तेल आणि तळण्याच्या तंत्राचा मोठा वाटा असतो.
आरोग्याची तुलना (Health Considerations)
आता सर्वात महत्त्वाच्या प्रश्नावर येऊया. केळीचे चिप्स बटाट्याच्या चिप्सपेक्षा जास्त हेल्दी आहेत का?
फायबर आणि पोटॅशियम: या बाबतीत केळीचे चिप्स बाजी मारतात. केळी फळापासून बनत असल्याने, त्यात बटाट्याच्या चिप्सच्या तुलनेत फायबर (तंतूमय पदार्थ) आणि पोटॅशियमची मात्रा थोडी जास्त असते. फायबर पचनासाठी चांगले आहे, तर पोटॅशियम रक्तदाब (Blood Pressure) नियंत्रित ठेवण्यास मदत करते.
रक्तातील साखरेवर परिणाम (ग्लायसेमिक इंडेक्स): जर तुम्हाला मधुमेह (Diabetes) असेल किंवा रक्तातील साखर नियंत्रित ठेवायची असेल, तर केळीच्या चिप्समध्ये थोडा फायदा आहे. केळीच्या चिप्सचा ग्लायसेमिक इंडेक्स (GI) बटाट्याच्या चिप्सपेक्षा कमी असतो, याचा अर्थ ते रक्तातील साखर झपाट्याने वाढवत नाहीत.
सॅचुरेटेड फॅट (Saturated Fat): हा एक महत्त्वाचा मुद्दा आहे. केळीच्या चिप्समध्ये अनेकदा नारळाचे तेल वापरले जाते. ज्यात सॅचुरेटेड फॅट जास्त प्रमाणात असते. मध्यम प्रमाणात सेवन हानिकारक नसले तरी, बटाट्याच्या चिप्समध्ये वापरल्या जाणाऱ्या रिफाइंड तेलांच्या तुलनेत यामध्ये सॅचुरेटेड फॅट जास्त असते. दुसरीकडे, बटाट्याच्या चिप्समध्ये वापरल्या जाणाऱ्या रिफाइंड तेलांमध्ये ट्रान्स फॅट्स (Trans Fats) आणि ओमेगा-6 फॅटी ऍसिड्स जास्त असू शकतात. जे हृदयासाठी हानिकारक ठरू शकतात.
सोडियमची (Sodium) मात्रा: सोडियम (मीठ) दोन्ही चिप्सचा सर्वात मोठा शत्रू आहे. विशेषतः फ्लेवर्ड चिप्समध्ये सोडियमची मात्रा खूप जास्त असू शकते. उच्च सोडियमचे सेवन उच्च रक्तदाब आणि हृदयरोगाशी जोडलेले आहे. म्हणून, नेहमी कमी-मीठ (Low-Sodium) किंवा मीठ नसलेले पर्याय निवडा.
तर, कोणता स्नॅक आहे जास्त हेल्दी?
सत्य हे आहे की, जेव्हा दोन्ही चिप्स डीप-फ्राई केले जातात, तेव्हा ते त्यांची मूळ आरोग्यदायी ओळख मोठ्या प्रमाणात गमावतात. दोन्हीही उच्च-कॅलरी (High-Calorie) स्नॅक बनतात. अधिक फायबर, पोटॅशियम आणि ब्लड शुगर नियंत्रण हवे असल्यास, केळीच्या चिप्सला थोडीशी सरशी मिळू शकते. पण नारळाच्या तेलातील सॅचुरेटेड फॅटच्या प्रमाणावर लक्ष देणे आवश्यक आहे. सर्वात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे, प्रमाण (Portion Control) महत्त्वाचे आहे. मूठभर चिप्स (ते कोणतेही असोत) संतुलित स्नॅक रूटीनचा भाग असू शकतात, पण जास्त प्रमाणात खाणे दोन्ही परिस्थितीत हानिकारक आहे. जागरूकपणे स्नॅकिंग (Mindful Snacking) करणे हाच तुमच्या आरोग्यासाठी सर्वोत्तम पर्याय आहे.
