What is unesco World Heritage: छत्रपती शिवाजी महाराज यांचे किल्लेवैभव असलेले 12 किल्ले हे युनेस्कोच्या जागतिक वारसा यादीत समाविष्ट झाले आहेत. ‘अद्वितीय वैश्विक मूल्य' म्हणून त्याचा आता समावेश करण्यात आला आहे. यात महाराष्ट्रातील 11 किल्ले रायगड, राजगड, प्रतापगड, पन्हाळा, शिवनेरी, लोहगड, साल्हेर, सिंधुदुर्ग, विजयदुर्ग, सुवर्णदुर्ग, खांदेरी तसेच तामिळनाडूतील एक जिंजी या किल्ल्यांचा समावेश आहे. काय आहे युनेस्कोच्या जागतिक वारसा यादी? कशी होते निवड अन् काय आहेत त्याचे फायदे? सर्व माहिती जाणून घ्या एका क्लिकवर....
काय आहे युनिस्को वारसा यादी? (What is UNESCO)
एखाद्या देशात असलेला वारसा हा त्या ठिकाणाच्या संस्कृतीची ओळख असतो. अशा ऐतिहासिक ठेव्यांचे जतन करणे, प्रसार आणि प्रचार करण्याचे काम युनेस्को जागतिक जागतिक वारसा संस्था (United Nations Educational Scientific and Cultural Organization) करते. दरवर्षी १८ एप्रिल रोजी जागतिक वारसा दिन साजरा केला जातो. युनेस्को या स्थळांच्या संरक्षणासाठी आणि संवर्धनासाठी मार्गदर्शन करते आणि आवश्यक असल्यास आर्थिक मदत देखील पुरवते.
युनेस्को वारसा यादीत समावेश कसा होतो? (How Unesco Selected World Heritage)
एखाद्या स्थळाचा त्याच्या ऐतिहासिक आणि सांस्कृतिक महत्त्वामुळे जागतिक वारसा स्थळात समावेश केला जातो. आंतरराष्ट्रीय स्मारके आणि स्थळे परिषद आणि जागतिक संवर्धन संघ या दोन संघटना त्याचे संपूर्ण मूल्यांकन करतात. चौकशीनंतर वारसा यादीत समाविष्ट करण्याची शिफारस जागतिक वारसा समितीला केली जाते. ही समिती वर्षातून एकदा बैठक घेते आणि नामांकित केलेल्या स्थळांचा जागतिक वारसा यादीत समावेश करावा की नाही हे ठरवते. जागतिक वारसा स्थळांमध्ये ऐतिहासिक इमारती, शहरे, वाळवंट, जंगले, बेटे, तलाव, स्मारके, पर्वत इत्यादींचा समावेश असू शकतो.
युनिस्कोचा उद्देश काय आहे? (What is purpose Of Unesco)
जागतिक वारसा यादीत एखाद्या ठिकाणाचा समावेश करण्याचा मुख्य उद्देश म्हणजे त्याचे अस्तित्व वाचवणे. जेणेकरून ते दुर्लक्ष किंवा निष्काळजीपणामुळे नष्ट होऊ नये. या स्थळांना युनेस्को जागतिक वारसा म्हणून मान्यता दिल्यावर त्यांचे जतन करणे आणि त्यांचे संरक्षण करणे ही जागतिक स्तरावरची जबाबदारी ठरते, कारण त्यांचे महत्त्व केवळ एका विशिष्ट देशासाठी नसून संपूर्ण मानवजातीसाठी असते.
युनेस्कोच्या जागतिक वारसा स्थळात समाविष्ठ होण्याचे फायदे काय? ( Benefits Of Unesco World Heritage)
याचा सर्वात मोठा फायदा म्हणजे त्या ठिकाणाचे नाव जगभर प्रसिद्ध होते. त्यामुळे त्या ठिकाणाचे पर्यटन वाढते. तेथे नवीन रोजगाराच्या संधी निर्माण होतात. पर्यटकांच्या संख्येत वाढ झाल्याने देशाच्या अर्थव्यवस्थेलाही फायदा होतो. असे अनेक देश आहेत जे ऐतिहासिक वारशाच्या बाबतीत समृद्ध आहेत, परंतु त्यांच्या देखभालीसाठी संसाधनांची कमतरता आहे. अशा परिस्थितीत युनेस्को त्या स्थळांची काळजी घेण्याची जबाबदारी घेते.
Bangkok tourism: बँकॉकला पर्यटक नेमकं कशासाठी जातात? काय आहे तेथील वैशिष्ट्य?
1. पर्यटनाला चालना: वारसा स्थळे पर्यटकांसाठी आकर्षणाचे केंद्र बनतात, ज्यामुळे स्थानिक अर्थव्यवस्थेला चालना मिळते. पर्यटनामुळे रोजगाराच्या संधी वाढतात आणि स्थानिक कला आणि हस्तकला देखील प्रोत्साहन देतात.
2. शिक्षण आणि जागरूकता: वारसा स्थळे लोकांना इतिहास, संस्कृती आणि वास्तुकला याबद्दल शिक्षित करतात. सामाजिक समज आणि सहिष्णुता वाढविण्यात देखील ते महत्त्वाची भूमिका बजावतात.
3. संशोधन आणि अभ्यास: वारसा स्थळे ही शास्त्रज्ञ, इतिहासकार आणि पुरातत्वशास्त्रज्ञांसाठी संशोधन आणि अभ्यासाचा एक महत्त्वाचा स्रोत आहेत. ते प्राचीन संस्कृती आणि संस्कृतींबद्दलची आपली समज सुधारण्यास मदत करतात.
4. स्थानिक समुदायांचे सक्षमीकरण: जेव्हा एखाद्या देशातील एखाद्या ठिकाणाचा वारसा स्थळात समावेश केला जातो तेव्हा तेथील स्थानिक समुदायांना त्यांच्या संस्कृती आणि वारशाचा अभिमान बाळगण्याची संधी मिळते. ज्यामुळे त्यांना त्यांची सांस्कृतिक ओळख टिकवून ठेवण्यास आणि मजबूत करण्यास मदत होते.
5. पर्यावरण संरक्षण: काही वारसा स्थळे नैसर्गिकरित्या खूप महत्त्वाची असतात. वारसा स्थळात समाविष्ट केल्यानंतर, या क्षेत्रांचे जतन करण्यास मदत होते. एकंदरीत, एखाद्या ठिकाणाला वारसा म्हणून घोषित केल्याने सांस्कृतिक, सामाजिक, आर्थिक आणि पर्यावरणीयदृष्ट्या अनेक फायदे मिळतात. हे एक महत्त्वाचे साधन आहे जे आपल्याला भावी पिढ्यांसाठी आपला अमूल्य वारसा जतन करण्यास आणि संरक्षित करण्यास मदत करते.
Track Latest News Live on Marathi.NDTV.com and get news updates from India and around the world
