Hartalika Tritiya 2025 Date: हरितालिका तृतीया कधी आहे? तिथी, शुभ मुहूर्त, पूजेची मांडणी, आरती-कथा सर्व माहिती

Hartalika Tritiya 2025 Date And Time: हिंदू धर्मामध्ये हरितालिका तृतीया व्रत (Haritalika Vrat 2025) अतिशय महत्त्वपूर्ण मानले जाते. विवाहित महिला आपल्या पतीच्या दीर्घायुष्यासाठी तर अविवाहित मुली इच्छित पती मिळवा म्हणून हरितालिकेचे व्रत करतात. भाद्रपद महिन्यातील शुक्ल पक्षातील तृतीया तिथीला हरितालिका व्रत (Hartalika Tritiya 2025) केले जाते. यंदा हरितालिका व्रत कधी आहे? शुभ मुहूर्त, तिथी, पूजा विधी, आरतीसह पौराणिक कथा याबाबत सविस्तर माहिती जाणून घेऊया...

हरितालिका तृतीया 2025 कधी आहे? | When Is Hartalika Tritiya 2025 Date And Time

हरितालिका तृतीया व्रताची तारीख आणि वार : 26 ऑगस्ट 2025 मंगळवार 
हरितालिका तृतीया तिथी प्रारंभ : 25 ऑगस्ट दुपारी 12.35 वाजता
हरितालिका तृतीया तिथी समाप्ती : 26 ऑगस्ट दुपारी 01.54 वाजता

हरितालिका तृतीया पूजेचा शुभ मुहूर्त | Hartalika Tritiya 2025 Shubh Muhurat

सकाळी 5.56 वाजेपासून ते सकाळी 8.31 वाजेपर्यंत पूजनाचा शुभ मुहूर्त असणार आहे. यानुसार जवळपास अडीच तास पूजनासाठी मिळणार आहेत. 

हरितालिका या शब्दाचा अर्थ काय? | What Is The Meaning Of Hartalika  

हरिता म्हणजे अरण्य आणि आलिका म्हणजे सखी. पार्वतीने आपल्या सखीला अरण्यात नेऊन हे व्रत केले म्हणून या व्रतास "श्री हरितालिका व्रत" असे म्हणतात. 

हरितालिका तृतीया पूजनाचे साहित्य | Hartalika Tritiya Puja Sahitya

हरितालिका तृतीयेच्या पूजेला लागणारी फुले | Hartalika Tritiya Puja Samagri  

हरितालिका तृतीयेच्या पूजेला लागणारी पत्री 

हरितालिका तृतीयेच्या पूजेची मांडणी कशी करावी? | Hartalika Tritiya Puja Rituals 

श्री हरितालिकेची आरती | Hartalika Tritiya Aarti 

जय देवी हरितालिके ॥ सखी पार्वती अंबिके ॥ 
आरती ओवाळीते ॥ ज्ञानदीपकळिके ॥ धृ० ॥ 
हर अर्धांगी वससी। जासी यज्ञ माहेरासी ।
तेथे अपमान पावसी। यन्नकुंडी गुप्त होसी ॥ जय० ॥1॥ 
रिघसी हिमाद्रीच्या पोटीं। कन्या होसी तूं गोमटी ॥ 
उग्र तपश्चर्या मोठी ॥ आचरसी उठाउठी ॥ जय० ॥ 2॥
तपपंचाग्निसाधनें। धूम्रपानें अधोवदनें ।॥
केली बहू उपोषणें। शंभु भ्रताराकारणे ॥ जय० ॥ 3॥
लीला दाखविसी दृष्टी । व्रत करिसी लोकांसाठी ॥
पुन्हा वरिसी धूर्जटी। मज रक्षावे संकटी ॥ जय० ॥4॥
काय वर्ण तव गुण। अल्पमति नारायण ॥
माते दाखवी चरण ॥ चुकवावे जन्ममरण ॥
जय देवी हरितालिके ॥ सखी पार्वती अंबिके ॥
आरती ओवाळीते ॥ ज्ञानदीपकळिके ॥5॥

Photo Credit: Canva

हरितालिका तृतीया व्रताची उत्तरपूजा | Hartalika Tritiya Vrat Uttarpuja

दुसऱ्या दिवशी सकाळीच स्नान करून पूजेस गंध, पुष्प, अक्षता वाहाव्या. 
दहीभाताचा, गोड पदार्थाचा नैवेद्य अर्पण करावा. 
आरती म्हणून नमस्कार करावा. 
नंतर त्या मूर्तीचे विसर्जन करावे.

माता पार्वती यांचे वडील हिमालय यांनी त्यांचा विवाह करण्याचे ठरवले. आपली स्वरूपसुंदर कन्या श्रीविष्णूस द्यावी, असे नारदमुनींनी त्यांना सुचवले. हिमालय यांना वाटले, विष्णू हाच आपल्या मुलीला योग्य वर आहे. त्यांनी ही गोष्ट पार्वती माताला सांगितली. तेव्हा पार्वती म्हणाल्या की, 'त्रैलोक्याचे अधिपती, कैलासाधिपती शंकर माझे पती व्हावेत, अशी माझी इच्छा आहे. तेच माझे जन्मोजन्मीचे पती आहेत. मी दुसऱ्या कुणालाही वरणार नाही!' 'तुझ्यासारखी स्वरूपवती स्त्री त्रिभुवनात दुसरी कोणी नसेल. तुला मी श्रीविष्णूस देणार आहे! तोच तुला योग्य वर आहे!' हिमालय म्हणाले.

'नाही. मी शिवशंकराला मनाने वरले आहे. पार्वती ही शिवाची शक्ती आहे!' असे म्हणून पार्वती आपल्या सखीला घेऊन अरण्यात निघून गेली. तिथे नदीकाठी बसून तिने वाळूचे शिवलिंग तयार केले. आपल्या सखीला बरोबर घेऊन तिने शंकराची आराधना केली. शिवलिंगाची मनोभावे पूजा केली. संपूर्ण दिवस उपोषण केले. या दिवशी भाद्रपद शुद्ध तृतीया (Bhadrapad Shuddha Tritiya) होती. पार्वतीची भक्ती पाहून भगवान शंकराने बटुवेष धारण करुन तिच्यासमोर गेले.

'हे सुंदरी, तू हे व्रत कोणत्या हेतूने केले आहेस?' यावर पार्वती म्हणाली, 'कैलासनाथ श्रीशंकर माझे पती व्हावे म्हणून मी हे व्रत केले आहे!' ते ऐकून बटुरूप शंकर म्हणाले, 'तू तर हिमालय राजाची राजकन्या आहेस. तुला तो वर मुळीच योग्य नाही! श्रीविष्णू सर्वगुणसंपन्न आहे, त्याला तू वर! शंकराचा नाद तू सोडून दे। कारण तो महाक्रोधी आहे. वाघाचे कातडे तो परिधान करतो. सर्पाची भूषणे धारण करतो. स्मशानात वास्तव्य करतो. त्याच्या सभोवती भूतगण असतात. म्हणून तुला मी हे सांगत आहे!' हे त्या बटूचे वचन ऐकून पार्वती रागाने खवळल्या.

'हे शिवनिंदका, तू इथून चालता हो ! तुझे तोंड मला पुन्हा दाखवू नकोस ! तू ब्राह्मण आहेस म्हणून मी हे सारे ऐकून घेतले. नाहीतर तुला मी शिक्षा करणार होते!' पार्वती उद्गारली. शिवशंकर तिचे हे उद्गार ऐकून संतुष्ट झाले आणि त्यांनी आपले स्वरूप प्रकट केले. भगवान शंकर प्रसन्न होऊन तिला म्हणाले, 'पार्वती, तुला काय पाहिजे ते सत्वर माग!' ते ऐकून पार्वतीला आनंद झाला. ती म्हणाली, 'हे जगदात्म्या, जगदीश्वरा, तुझ्या अर्धांगी मला ठाव दे!'

'तथास्तु !' असे सांगून श्री शंकर कैलासास निघून गेले.

यानंतर  हिमालयाने श्री शंकराचे आदराने षोडशोपचारे पूजन केले. शिवगौरी यांचे लग्न त्यांनी लावून दिले. अशी ही पुराणकथा आहे.

(Disclaimer: NDTV Marathi या माहितीची जबाबदारी घेत नाही किंवा दावाही करत नाही. अधिक माहितीसाठी संबंधित क्षेत्रातील तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.)