Caste Census 2027 : देशात होणाऱ्या बहुप्रतिक्षित जनगणनेबाबत शुक्रवारी एक महत्त्वाची घोषणा करण्यात आली. केंद्र सरकारने 2027 मध्ये होणाऱ्या जनगणनेसाठी 11,718 कोटी रुपये मंजूर केले आहेत. केंद्रीय मंत्री अश्विनी वैष्णव यांनी याबद्दल माहिती देताना सांगितले की, 'जनगणना 2027' ही दोन टप्प्यांमध्ये आयोजित केली जाईल. यानुसार, एप्रिल ते सप्टेंबर 2026 या दरम्यान घरांची सूची तयार केली जाईल आणि फेब्रुवारी 2027 मध्ये लोकांची प्रत्यक्ष गणना केली जाईल.
पहिली 'डिजिटल जनगणना' आणि जातीवर आधारित गणना
केंद्रीय मंत्री अश्विनी वैष्णव यांनी स्पष्ट केले की, 2027 मध्ये होणारी ही जनगणना भारताची पहिली डिजिटल जनगणना असेल. ही जनगणना डिजिटल माध्यमांतून केली जाणार आहे, ज्यात डेटा संकलनासाठी मोबाइल ॲपचा वापर केला जाईल तसेच नागरिकांसाठी स्व-गणनेची (Self-enumeration) ऑनलाइन सुविधा देखील उपलब्ध असेल.
यावेळी, जनगणना 2027 मध्ये जातीवर आधारित गणना समाविष्ट केली जाणार आहे. याचाच अर्थ, लोकांची गणना करताना त्यांची जातही विचारली जाईल.
( नक्की वाचा : Shivraj Patil : अटलबिहारी वाजपेयी यांच्या एका वाक्यानं झाला होता शिवराज पाटालांचा लातूरमध्ये विजय )
जातीची माहिती कशी विचारली जाईल?
जातीची गणना कशी केली जाईल याबद्दल माहिती देताना अश्विनी वैष्णव म्हणाले, जनगणना कशी होणार, कोणते प्रश्न विचारले जाणार आणि ती मागील जनगणनेपेक्षा कशी वेगळी असेल, यासंबंधी जनगणना कायद्यांतर्गत (Census Act) लवकरच एक राजपत्र अधिसूचना (Gazette Notification) जारी केली जाईल.
वेगवेगळ्या धर्मांच्या जातींची गणना होईल का, तसेच गोत्र आणि जातींमध्ये फरक कसा केला जाईल, यांसारख्या प्रश्नांची उत्तरे या अधिसूचनेत मिळतील. या सर्व गोष्टींवर सखोल विचारमंथन करून निर्णय घेतला जाईल, असे त्यांनी सांगितले. तसेच, जी व्यक्ती चुकीचे आकडे देईल, त्यांच्यासाठीही आवश्यक ती व्यवस्था करण्यात आली आहे. लोकांच्या खासगी माहितीची सुरक्षा सुनिश्चित करण्यासाठी संपूर्ण डिजिटल जनगणना प्रणाली तयार केली जात आहे.
स्थलांतर आणि निवासावरही लक्ष केंद्रित
यापूर्वी सरकारने लोकसभेला कळवले होते की, जनगणना 2027 मध्ये नागरिकांचे सध्याच्या निवासस्थानावरील राहण्याचा कालावधी आणि स्थलांतराचे कारण यासंबंधीचे प्रश्न देखील समाविष्ट असतील.
गृह राज्यमंत्री नित्यानंद राय यांनी एका लेखी उत्तरात सांगितले होते की, गणनेच्या कालावधीत व्यक्ती जिथे आढळेल, त्या ठिकाणी तिची माहिती गोळा केली जाईल. स्थलांतरित कामगार (Migrant Workers) आणि तात्पुरत्या रहिवाशांची (Temporary Residents) गणना करण्यासाठी काही विशेष तरतूद केली जात आहे का, या प्रश्नाच्या उत्तरात त्यांनी हे स्पष्ट केले.
जनगणनेत प्रत्येक व्यक्तीचे जन्मस्थान आणि अखेरचे निवासस्थान यावर आधारित स्थलांतराचे आकडे गोळा केले जातात. तसेच, सध्याच्या निवासस्थानावरील राहण्याचा कालावधी आणि स्थलांतराचे कारण याबाबतची माहितीही गोळा केली जाईल, असे त्यांनी सांगितले.
कशी तयार होते प्रश्नावली?
जनगणनेची प्रत्येक प्रक्रिया सुरू करण्यापूर्वी विविध मंत्रालये, विभाग, संस्था आणि जनगणना डेटा वापरकर्त्यांकडून प्राप्त झालेल्या माहिती आणि सूचनांच्या आधारे प्रश्नावली (Questionnaire) अंतिम केली जाते.
जनगणनेचा इतिहास 150 वर्षांहून अधिक जुना असून, प्रत्येक जनगणनेत मागील अनुभवांचा विचार केला जातो, असेही मंत्र्यांनी स्पष्ट केले आहे.
Track Latest News Live on Marathi.NDTV.com and get news updates from India and around the world
