Japan Crises : जपानने 30 वर्षांपासून चालत आलेला महत्त्वाचा ट्रेंड मोडून काढला आहे. या निर्णयामुळे जगभरातील आर्थिक बाजारपेठांमध्ये मोठी खळबळ उडाली आहे. देशाचा कर्जाचा दर (उधारी दर) वाढून 2.8% वर पोहोचला आहे. हा बदल आजवर अत्यंत फायदेशीर ठरलेल्या 'येन कॅरी ट्रेड' (Yen Carry Trade) साठी मोठी अडचण निर्माण करत आहे. इन्व्हेस्टमेंट बँकर सार्थक आहुजा यांनी त्यांच्या लिंक्डइन पोस्टमध्ये ही गंभीर परिस्थिती स्पष्ट केली आहे.
'येन कॅरी ट्रेड'चा गेम ओव्हर!
गेल्या अनेक दशकांपासून, जपानमधील अत्यंत कमी व्याज दर जगभरातील गुंतवणूकदारांसाठी पैसे उधार घेण्याचा सर्वात स्वस्त मार्ग होता. हे दर जवळजवळ 0% इतके होते. मोठ्या संस्था कमी व्याजदरात येन (जपानचे चलन) कर्ज म्हणून घेत असत आणि ते अमेरिका किंवा भारत यांसारख्या जास्त नफा देणाऱ्या बाजारपेठांमध्ये गुंतवत असत. या बाजारपेठांमध्ये बॉण्ड्स (Bonds) आणि शेअर बाजारातून 4% ते 8% पर्यंत रिटर्न मिळत होता. चलन विनिमय (currency) आणि इतर व्यवहारांचा खर्च वगळता देखील हा मोठा फरक त्यांना भरघोस नफा मिळवून देत होता.
( नक्की वाचा : आधी 'Mini-moon', मग 'Big-moon'! देशभरातील नवविवाहित जोडप्यांमध्ये लोकप्रिय होत असलेला नवा ट्रेंड काय आहे? )
मात्र, आता या जागतिक 'येन कॅरी ट्रेड'चा खेळ संपत चालला आहे. 19 नोव्हेंबर रोजी, जपानचा उधारी दर 30 वर्षांच्या उच्चांकावर म्हणजेच 2.8% वर पोहोचला आहे. आहुजा यांच्या मते, जर हा दर 3% चा टप्पा ओलांडून गेला, तर जपानला त्याचे कर्ज व्यवस्थापित करणे कठीण होईल. हे कर्ज आधीच त्यांच्या सकल राष्ट्रीय उत्पादनापेक्षा (GDP) 2.5 पटीने जास्त आहे. 'कॅरी ट्रेडमधून मिळणारा नफा आता संपुष्टात येत असल्याने ही एक मोठी आपत्ती आहे,' असे त्यांनी नमूद केले आहे.
जगातील बाजारांवर वाढणार दबाव
व्याजदर वाढल्यामुळे गुंतवणूकदारांमध्ये घबराट पसरली आहे. याचे कारण असे आहे की, हे गुंतवणूकदार आता आपले परदेशी गुंतवणूक, विशेषतः अमेरिकेतील गुंतवणुकीची विक्री करून जपानी कर्ज फेडण्याचा प्रयत्न करू शकतात. यामुळे जगभरातील शेअर बाजारांवर अधिक दबाव वाढू शकतो.
( नक्की वाचा : VIDEO : मुस्लीम देशात साकारले 'न्यू वृंदावन'; कोण आहे 'हा' कृष्णभक्त, ज्याने साऱ्या जगाला दाखवली भक्तीची ताकद? )
जपानमध्ये दरवाढीचे कारण काय?
जपानमध्ये अचानक असे का होत आहे, हा प्रश्न उपस्थित होतो. याचे मुख्य कारण म्हणजे महागाई (Inflation). 25 वर्षांमध्ये प्रथमच जपानचा महागाई दर 2.5% च्या वर गेला आहे. दुसरीकडे, लोकांची खरी कमाई (Real Wage) मात्र वाढलेली नाही. त्यामुळे, मागणी कमी करण्यासाठी आणि किमती नियंत्रणात आणण्यासाठी बँक ऑफ जपानला व्याजदर वाढवावे लागत आहेत.
यापूर्वी ऑगस्ट 2024 मध्ये जेव्हा दर किंचित वाढवून 0.25% केले होते, तेव्हाही मोठी गडबड झाली होती. त्यावेळी निक्केई (Nikkei), जपानचा शेअर बाजार सूचकांक, 12% ने खाली आला होता, जरी तो नंतर सावरला. मात्र, सध्याची वाढ त्यापेक्षा जास्त गंभीर आहे. 'यावेळी कोणताही धोकादायक जुगार खेळू नका. सध्या आपली पूंजी सुरक्षित ठेवणे, ती वेगाने वाढवण्याचा प्रयत्न करण्यापेक्षा अधिक महत्त्वाचे आहे,' असा सल्ला आहुजा यांनी दिला आहे.
भारतासाठी काय आहेत या बदलाचे अर्थ?
जपानने व्याजदर वाढवण्याचा आणि शून्य व्याजदराचे धोरण (Zero Interest Rate Policy) समाप्त करण्याचा भारतासाठी महत्त्वाचा परिणाम म्हणजे स्वस्त भांडवलाच्या उपलब्धतेत घट होऊ शकते. यामुळे जपानी गुंतवणुकीच्या प्रवाहावर काही प्रमाणात नकारात्मक परिणाम होण्याची शक्यता आहे.
गेल्या 30 वर्षांपासून जपानच्या जवळपास शून्य व्याजदर धोरणामुळे, गुंतवणूकदार स्वस्त दरात येनमध्ये कर्ज घेऊन (येन कॅरी ट्रेड) ते भारतासारख्या उच्च रिटर्न देणाऱ्या बाजारपेठांमध्ये गुंतवत होते. आता जपानमध्ये व्याजदर वाढल्यामुळे (जे अजूनही इतर देशांच्या तुलनेत कमी आहेत), तिथल्या गुंतवणूकदारांना त्यांच्या देशातच गुंतवणूक करणे अधिक आकर्षक वाटू शकते किंवा ते आपला पैसा परत जपानमध्ये घेऊन जाऊ शकतात. यामुळे भारतीय शेअर आणि बॉण्ड बाजारांमधील जपानी गुंतवणुकीचा वेग मंदावू शकतो.
Track Latest News Live on Marathi.NDTV.com and get news updates from India and around the world
