जम्मू काश्मीरमधील पहलगाम येथे झालेल्या दहशतवादी हल्ल्याचा आतंरराष्ट्रीय स्तरावर निषेध व्यक्त केला जात आहे. काँग्रेस नेते शशी थरूर यांनी देखील या हल्यानंतर NDTV च्या सविस्तर लेख लिहून आपलं मत व्यक्त केलं आहे. शशी थरूर यांनी आपल्या लेखात आजवर भारतावर झालेल्या अनेक हल्ल्यांचा उल्लेख केला आहे. पाकिस्तानची ही नेहमीचीच आणि कंटाळवानी कथा आहे. हा चित्रपट आपण अनेकदा पाहिला आहे, असंही शशी थरूर यांनी म्हटलं आहे.
लेखात शशी थरूर यांनी म्हटलं की, "सीमेपलीकडून झालेल्या एका मोठ्या दहशतवादी हल्ल्याने पुन्हा एकदा आपल्या राष्ट्राला संकटात टाकले आहे, ज्यामुळे देशभरात संतापाची लाट उसळली आहे. या वेळी पहलगाममध्ये 26 पर्यटकांची निर्घृण हत्या करण्यात आली आहे. पण हा चित्रपट आपण अनेकदा पाहिला आहे, ज्याची पाळेमुळे 1980 आणि 1990 च्या दशकापर्यंत जातात.
('NDTV मराठी' चं अधिकृत व्हॉट्सअ‍ॅप चॅनल जॉईन करा )
"पाकिस्तानमधून तयार झालेले, शस्त्रे पुरवलेले, प्रशिक्षण दिलेले आणि मार्गदर्शन केलेले इस्लामी गट, अनेकदा ISI द्वारे निर्देशित, भारतात निष्पाप लोकांची हत्या करतात. पाकिस्तानी अधिकारी यात सहभाग नसल्याचा इन्कार करतात, तर त्यांच्या भूमीवर आधारित गट हल्ल्यांची "जबाबदारी" घेतात. जग या गुन्ह्याचा निषेध करतो, भारताची प्रतिक्रिया काळजीपूर्वक ठरवली जाते जेणेकरून मोठे युद्ध भडकणार नाही; आणि तणावाचा काळ संपल्यावर, सर्व काही नेहमीप्रमाणे सुरळीत होते. जोपर्यंत ते पुन्हा घडत नाही", अशी मांडणी शशी थरूर यांनी केली आहे.
पुढे शशी थरूर यांनी लिहिलं की, गेल्या तीन दशकांत, पाकिस्तानस्थित दहशतवादी गटांशी संबंधित भारतात अनेक दहशतवादी हल्ले झाले आहेत. पाकिस्तानस्थित लष्कर-ए-तैयबा (LeT) बहुतेक हल्ल्यांमध्ये प्रमुख भूमिकेत आहे, सोबत जैश-ए-मोहम्मद (JeM) आणि पीपल्स अँटी-फॅसिस्ट फ्रंट (PAFF) आणि द रेझिस्टन्स फ्रंट (TRF) सारख्या नावांनी ओळखले जाणारे गट देखील आहेत. ज्यात "इंडियन मुजाहिदीन"चीही कधीतरी उपस्थिती असते.
"टीआरएफने पहलगामची जबाबदारी स्वीकारली, पण जगभरातून झालेल्या निंदेमुळे त्यांनी आपला दावा मागे घेतला. पण या इन्कारांवर विश्वास ठेवला जात नाही कारण कारगिल युद्धानंतर (मे-जुलै 1999 ते 2000 पर्यंत) या शतकात पाकिस्तानने घडवलेल्या दहशतवादी हल्ल्यांची मोठी यादी आहे", असं सांगत शशी थरूर यांनी आजवर भारतावर झालेल्या मोठ्या हल्ल्यांचा उल्लेख केला.
हल्ल्यानंतरची भारताची रणनीती
"सीमापार दहशतवादाला प्रभावीपणे प्रत्युत्तर देण्याची भारताची रणनीती हळूहळू विकसित झाली आहे. 2001 मध्ये, भारतीय संसदेवरील हल्ल्याच्या प्रत्युत्तरात, भारताने पाकिस्तानसोबतच्या सीमेवर आपले सैन्य दल तैनात केले, ज्याला ऑपरेशन पराक्रम म्हणून ओळखले जाते. जरी यामुळे थेट लष्करी कारवाई झाली नाही, तरीही ते शक्तीचे महत्त्वपूर्ण प्रदर्शन होते. पण 2008 मध्ये, 26/11 नंतर, भारताने लष्करी प्रतिकार न करण्याचा निर्णय घेतला, त्याऐवजी पाकिस्तानला आंतरराष्ट्रीय स्तरावर एकाकी पाडण्याच्या राजनैतिक प्रयत्नांवर आणि देशांतर्गत दहशतवादविरोधी उपायांवर लक्ष केंद्रित केले."
(नक्की वाचा- Pahalgama Attack: भारताकडून 16 पाकिस्तानी न्यूज चॅनल आणि यूट्युब चॅनलवर बंदी, चेक करा लिस्ट)
"उरी हल्ल्यानंतर, भारताने 29 सप्टेंबर 2016 रोजी नियंत्रण रेषेच्या (एलओसी) पलीकडे सर्जिकल स्ट्राइक केली, ज्यात पाकिस्तानच्या ताब्यात असलेल्या काश्मीरमधील (पीओके) दहशतवादी तळ उद्ध्वस्त केले. आणि पुलवामानंतर, भारताने 26 फेब्रुवारी 2019 रोजी पाकिस्तानमधील बालाकोट येथे JeM च्या प्रशिक्षण शिबिरावर हवाई हल्ला केला. 1971 च्या युद्धापासून भारतीय लढाऊ विमानांनी पाकिस्तानी हवाई हद्दीत प्रवेश करण्याची ही पहिलीच वेळ होती."
पहलगामचा बदला घेण्यासाठी काय करता येईल?
"लष्करी कारवाई होणार यात कोणतीही शंका नाही. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी जगाला ते स्पष्टपणे सांगितले आहे. राष्ट्राची ती मागणी आहे आणि पाकिस्तानला या नरसंहाराची किंमत चुकवण्यासाठी सरकार जे काही पर्याय विचारात घेत आहे, त्याला जनतेचा पूर्ण पाठिंबा आहे. उरीनंतर कमांडोंनी शत्रूच्या हद्दीत घुसून दहशतवादी अड्डे उद्ध्वस्त केले तशी ही सर्जिकल स्ट्राइक नसेल. किंवा पाकिस्तानच्या बालाकोटमध्ये केलेल्या हवाई हल्ल्याची पुनरावृत्ती नसेल. आणि काही लष्करी कारवाई अटळ असली तरी, ती पूर्णपणे लष्करी नसेल."
"पहलगामवरील हल्ल्याच्या प्रत्युत्तरात पाकिस्तान, आंतरराष्ट्रीय समुदाय आणि देशांतर्गत जनमत यांना लक्ष्य करणाऱ्या उपायांचा समावेश असेल. भारताच्या संदेशाने पाकिस्तानच्या लष्करी नेतृत्वाला हे शिकवले पाहिजे की त्यांच्या गुन्हेगारी वर्तनाची मोठी किंमत चुकवावी लागेल. बालाकोट हवाई हल्ल्याने दहशतवादी आणि त्यांच्या मालकांना हे कळवले की भारताकडे पाकिस्तानच्या आत खोलवर त्यांचा पाठलाग करण्याची शक्ती आहे आणि तो आपली लष्करी ताकद वापरण्यास मागेपुढे पाहणार नाही. पहलगामनंतर आपली प्रतिक्रिया पुन्हा तीच असली पाहिजे. एक समस्या अशी आहे की दोन्ही देशांमधील संबंध आधीच इतके वाईट आहेत की पाकिस्तानच्या नापसंती व्यक्त करण्यासाठी भारत गैर-लष्करी स्वरूपात यापेक्षा जास्त काही करू शकत नाही", असं थरूर यांनी म्हटलं.
(नक्की वाचा- Ramdas Athawale: '...तर पाकिस्तानसोबत युद्ध करा', केंद्रीय मंत्री रामदास आठवलेंचा संताप, काय केलं आवाहन?)
आणखी काय करता येईल?
भारत पीओकेमधील दहशतवादी तळ उद्ध्वस्त करण्यासाठी नियंत्रण रेषेच्या (एलओसी) पलीकडे सर्जिकल स्ट्राइक करू शकतो. हवाई दल पाकिस्तानातील दहशतवादी प्रशिक्षण शिबिरे आणि पायाभूत सुविधांना लक्ष्य करू शकते. बालाकोटपेक्षा मोठा हवाई हल्ला एक शक्यता आहे. पाकिस्तानातील दहशतवाद्यांच्या सूत्रधारांवर आणि त्यांच्या तळांवर लक्ष केंद्रित केलेले क्षेपणास्त्र हल्ले, दुसरी शक्यता आहे.एक स्पष्ट संदेश पाठवण्याची गरज असताना, गुप्त ऑपरेशन्स देखील वाढवावी लागतील, असंही शशी थरूर यांनी म्हटलं.
पहलगामची भीषणता एक स्पष्ट आठवण करून देते की पाकिस्तानच्या दिशेने भारताने अवलंबलेले "सौम्य दुर्लक्ष" धोरण अनिश्चित काळासाठी चालणार नाही. त्यांच्या बाजूने होणारे उल्लंघन दंडित करण्यासाठी आणि त्यांना प्रतिबंध करण्यासाठी आपल्याला कठोर असणे आवश्यक आहे. पाकिस्तान चालवणाऱ्या वर्दीतील दुष्ट पुरुषांना हे सिद्ध करण्यासाठी आपण पुरेसे निर्णायक असणे आवश्यक आहे की काश्मीरमधील हिंसा त्यांना कोणतेही बक्षीस देणार नाही. त्यानंतरच आपल्याला पाकिस्तानातील त्यांच्याशी पुन्हा संपर्क साधावा लागेल ज्यांना हे समजते की भारतासोबत शांततेत जगायला शिकण्याशिवाय त्यांच्याकडे कोणताही पर्याय नाही. दुःखद म्हणजे तो दिवस अजून आलेला नाही, असं शशी थरूर यांनी म्हटलं.
