ऊर्जेचं संकट सोडवण्यासाठी चंद्रावर अणुशक्ती केंद्र? रशिया, चीन आणि भारताचं मिशन

चंद्रावर माणूस गेला आणि चंद्रावर इतर यानही गेले पण आता चंद्रावर थेट अणुऊर्जा केंद्र उभारण्याची रशियाकडून तयारी सुरू आहे. याच मिशनमध्ये चीन आणि भारत हेही साथीदार असणार आहेत. रशियाच्या आण्विक कार्पोरेशनच्या प्रमुखांनी यासंदर्भात माहिती दिली आहे. भारत आणि चीन हे आमचे दोन्ही पार्टनर चंद्रावर आण्विक केंद्र उभारण्यासाठी उत्सुक असल्याचं रशियन आण्विक कार्पोरेशननं म्हटलंय. सध्या या प्रोजेक्टची स्थिती काय आहे, तो किती काळात पूर्ण होईल, याची संपूर्ण माहिती सध्या तरी उपलब्ध नाही. पण चंद्रावर जर खरोखरच आण्विक केंद्र उभारण्यात यश आलं तर ते मानवांसाठी मोठं यश असेल तसच भारताच्या चंद्र मिशनला उभारी देणारं असेल.

रशिया चंद्रावर अणुऊर्जा प्रकल्प बांधणार आहे. विशेष म्हणजे या प्रकल्पासाठी भारतही रशियासोबत हातमिळवणी करण्यास तयार आहे. रशियाच्या या महत्त्वाकांक्षी प्रकल्पात भारताने उत्सुकता दाखवली आहे. या रशियन प्रकल्पाचा उद्देश चंद्रावर उभारल्या जाणाऱ्या तळाला ऊर्जा पुरवठा करणे हा आहे. रशिया आणि भारतासोबतच चीनही यात सहभागी होण्यास उत्सुक आहे.

चंद्रावर अणुशक्ती केंद्र ? रशिया, चीन आणि भारताचं मिशन
एकट्या रशियानं चंद्रावर अणुशक्ती केंद्र उभारण्याची मोहीम हाती घेतली आहे. नंतर चीनला याच मोहिमेत सहभागी करुन घेण्यात आलं. आता रशिया-चीनसोबतच भारतही या मोहिमेचा भाग असण्याची शक्यता आहे. यामागे अर्धा मेगावॅट अणुऊर्जा निर्मिती करण्याचा उद्देश असून चंद्रावर अणुऊर्जा निर्माण करुन ती इतर प्रोजेक्टसाठी वापरण्याचा उद्देश आहे. रशियाच्या न्यूक्लिअर कार्पोरेशनने भारतासोबत करार केला असून चीन-भारत या मिशनमध्ये सहभागी होण्यासाठी उत्सुक असल्याचं रशियाकडून सांगण्यात आलं. चंद्रावर 2040 पर्यंत माणसाला पाठवण्याचं भारताचं मिशन आहे. चंद्रावर ऊर्जेचं संकट सोडवण्यासाठी आण्विक ऊर्जा प्रकल्प उभारण्याचा प्रयत्न आहे. चंद्रावर स्थापन केल्या जाणाऱ्या अणुऊर्जा केंद्राची सध्या निर्मिती केली जात आहे. 

(हे ही वाचा - पुण्याला समृद्धी द्रुतगती महामार्गाला जोडणार, पुणे-शिरूर महामार्गाला राज्य सरकारची मंजुरी)

रशियाची राज्य अणु निगम रोसाटॉम या प्रकल्पाचे नेतृत्व करत आहे. चंद्रावर बांधण्यात येणारा हा पहिला अणुऊर्जा प्रकल्प अर्धा मेगावॅट वीज निर्मिती करेल आणि ही वीज चंद्रावर बांधलेल्या तळावर पाठवली जाईल. हा प्लांट 2036 पर्यंत बांधला जाईल. रशियाची सरकारी न्यूज एजन्सी TASS नुसार, Rosatom चे प्रमुख Alexey Likhachev म्हणाले की, आंतरराष्ट्रीय समुदायासोबतच चीन आणि भारताने या प्रकल्पात खूप रस दाखवला आहे. रशियाची अंतराळ संस्था रोसकॉसमॉसने चंद्रावर अणुऊर्जा प्रकल्प उभारण्याचे काम सुरू असल्याचे जाहीर केले आहे. यासाठी रशिया आणि चीन संयुक्तपणे काम करत आहेत. 2036 पर्यंत ते चंद्रावर स्थापित केले जाईल.

ही वनस्पती भारतासाठी खास का आहे?
चंद्रावर उभारण्यात येणारा रशियाचा पहिला आण्विक प्रकल्पही भारतासाठी खास आहे. 2040 पर्यंत चंद्रावर मानव पाठवण्याची भारताची योजना आहे. अशा परिस्थितीत हा प्लांट तेथील ऊर्जेची गरज भागवू शकतो. 2021 मध्ये, रशिया आणि चीनने संयुक्तपणे आंतरराष्ट्रीय चंद्र संशोधन केंद्र बांधण्याची घोषणा केली होती. हे स्टेशन 2035 ते 2045 दरम्यान कधीही सुरू होऊ शकते, असे सांगण्यात येत आहे. या स्थानकाचा उद्देश वैज्ञानिक संशोधन करणे हा आहे. बहुतेक देश ते वापरण्यास सक्षम असतील. पण त्याचा फायदा अमेरिकेच्या काही मित्र राष्ट्रांना मिळण्याची शक्यता आहे. अशा परिस्थितीत भारत रशियाचा मित्र राष्ट्र असल्याने त्याचा फायदा घेऊ शकतो. भारताने 2050 पर्यंत चंद्रावर तळ उभारण्याचे लक्ष्यही ठेवले आहे.